De grootste cultuurverschillen tussen Nederland, België en de Costa Blanca
Introductie
Verhuizen naar de Costa Blanca is voor veel Nederlanders en Belgen een droom die werkelijkheid wordt. De zon, het ontspannen ritme en het prachtige landschap trekken jaarlijks duizenden nieuwe inwoners. Maar wie besluit om zich hier langdurig te vestigen, krijgt vroeg of laat te maken met cultuurverschillen – en die zijn soms groter dan gedacht. Waar we als West-Europeanen wellicht aannemen dat “Europa toch Europa is”, blijkt in de praktijk dat de Spaanse levensstijl, normen en waarden sterk kunnen afwijken van wat we gewend zijn in Nederland of België.
Voor expats is het essentieel om deze verschillen te herkennen én begrijpen. Niet alleen om misverstanden te voorkomen, maar ook om sneller te integreren en écht te genieten van het leven in Spanje. In deze blogpost nemen we je mee langs de meest opvallende verschillen tussen het dagelijks leven aan de Costa Blanca en wat Nederlanders en Belgen als ‘normaal’ ervaren.
We bespreken niet alleen de bekende clichés – zoals ‘mañana, mañana’ – maar duiken dieper in de Spaanse omgangsvormen, tijdsbeleving, werkcultuur, hiërarchie en sociale codes. Ook geven we je tips over hoe je op een respectvolle manier kunt omgaan met deze verschillen, en wat je kunt doen om de overgang zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Tijdsbeleving en het ritme van de dag
Een van de eerste cultuurverschillen die nieuwkomers opvalt, is het compleet andere dagritme aan de Costa Blanca. Waar in Nederland en België de dag vaak om 7:00 uur begint en tegen 18:00 eindigt, schuift in Spanje alles gemakkelijk een paar uur op.
Veel winkels gaan pas rond 10:00 open, sluiten tussen 14:00 en 17:00 vanwege de siësta, en zijn dan weer tot 20:30 of zelfs 21:00 open. Lunchtijd is hier vaak pas rond 14:00–15:00, en avondeten gebeurt zelden voor 21:00 uur.
📌 Wat betekent dit concreet voor jou als expat?
• Afspraken met overheidsinstanties of notarissen vinden meestal pas laat in de ochtend plaats.
• Het sociale leven speelt zich grotendeels ‘s avonds af – dus wees voorbereid op late diners.
• Werk- en kantoortijden kunnen sterk afwijken, wat invloed heeft op de bereikbaarheid van professionals.
Hoewel het eerst even schakelen is, ervaren veel Nederlanders en Belgen het ontspannen levensritme uiteindelijk als een verademing. Minder stress, meer tijd voor sociale contacten en een natuurlijke balans tussen werk en privé.
Sociale omgangsvormen en communicatie
Een ander opvallend verschil is de manier van communiceren. Waar Nederlanders bekendstaan om hun directheid en efficiëntie, en Belgen eerder beleefd en diplomatisch communiceren, zijn Spanjaarden doorgaans warm, expressief en relationeel ingesteld. In Spanje draait communicatie niet alleen om het overbrengen van informatie, maar vooral ook om het opbouwen van vertrouwen en persoonlijke relaties.
Waar een Nederlander tijdens een vergadering meteen to the point komt, begint een Spanjaard vaak met smalltalk over familie, voetbal of het weer. Dit is geen tijdverspilling – het is een essentieel onderdeel van de sociale code. Ook bij zaken doen of samenwerken is het belangrijk om eerst een persoonlijke klik te creëren voordat men overgaat tot concrete afspraken.
Daarnaast speelt non-verbale communicatie een grote rol. Lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en intonatie zijn veel expressiever dan wat wij gewend zijn in Noordwest-Europa. Zo wordt aanraking – zoals een hand op de schouder of twee kussen bij een eerste ontmoeting – veel gebruikelijker ervaren dan in Nederland of België.
📌 Praktische tips voor expats:
• Neem de tijd voor informele gesprekken, ook bij zakelijke contacten.
• Wees niet verrast als gesprekken soms afwijken van het onderwerp – dat is normaal.
• Let op je toon en lichaamstaal: een te zakelijke houding kan als afstandelijk overkomen.
• Spreek Spaans waar mogelijk, ook al is het gebrekkig – dit wordt zeer gewaardeerd.
Door oog te hebben voor deze subtiele maar belangrijke sociale verschillen, bouw je sneller relaties op én voorkom je onbedoelde misverstanden.
Werken en ondernemen: bureaucratie, tempo en verwachtingen
Wie naar de Costa Blanca verhuist om te werken of een onderneming te starten, zal merken dat de werkcultuur en het tempo van zaken doen aanzienlijk verschillen van wat men in Nederland of België gewend is. Dit kan aanvankelijk frustratie opleveren, maar met het juiste inzicht en aanpassingsvermogen leer je er efficiënt mee omgaan.
Tijd en planning
Nederlanders en Belgen zijn gewend aan strakke planningen, deadlines en afspraken die stipt worden nagekomen. In Spanje is tijd meer een richtlijn dan een regel. Het gezegde “mañana, mañana” – letterlijk “morgen, morgen” – wordt vaak aangehaald als karikatuur, maar bevat wel een kern van waarheid. Vertragingen zijn eerder regel dan uitzondering, en geduld is een essentiële eigenschap als je zaken wilt doen in Spanje.
Je kunt een afspraak om 10:00 hebben, en pas om 10:30 daadwerkelijk beginnen. Of een vergunning die volgens de website binnen 3 weken afgegeven wordt, laat 8 weken op zich wachten. Ook overheidsinstellingen werken met minder digitalisering en langzamere responstijden.
Bureaucratie en regelgeving
Spanje staat bekend om zijn uitgebreide bureaucratie. Bijna alles moet op papier worden geregeld en met meerdere stempels worden goedgekeurd. Daarbij komt dat elke autonome regio, en vaak ook elke gemeente, eigen procedures en interpretaties van landelijke wetgeving hanteert. Wat in Alicante geldt, kan in Benissa net anders worden uitgevoerd.
Expats raken hierdoor soms verstrikt in een wirwar van formulieren, termijnen en vereisten. Dit kan bijzonder frustrerend zijn als je gewend bent aan het gestroomlijnde en transparante Nederlandse of Belgische systeem.
Verwachtingen en hiërarchie
Ook de hiërarchie op de werkvloer is anders. In Spanje is er over het algemeen meer respect voor autoriteit en senioriteit. Kritiek geven op je leidinggevende, of al te assertief zijn in vergaderingen, wordt minder op prijs gesteld dan in Nederland of België, waar een horizontale werksfeer vaak de norm is. Ook formele aanspreekvormen blijven langer in stand.
📌 Praktische tips voor werken of ondernemen aan de Costa Blanca:
• Plan ruimer in en houd rekening met vertragingen.
• Neem iemand in de arm die je helpt met de bureaucratie (zoals een gestor).
• Houd rekening met lokale gebruiken en vraag altijd na hoe iets precies werkt in jouw gemeente.
• Bouw geduldig aan zakelijke relaties – vertrouwen komt eerst, daarna de deal.
De Spaanse werkomgeving vergt aanpassing, maar biedt ook ruimte voor ontspanning, menselijke interactie en werkplezier. Als je de verschillen begrijpt en accepteert, kan het zelfs verfrissend werken.
Eten, drinken en sociale gewoonten: meer dan alleen tapas en siësta
De Spaanse eetcultuur is een van de meest zichtbare – en voor velen ook meest aantrekkelijke – verschillen voor Nederlanders en Belgen die naar de Costa Blanca verhuizen. Maar wie denkt dat het alleen om tapas en paella draait, zal al snel merken dat de sociale gewoonten rond eten en drinken diep verweven zijn met de Spaanse levensstijl.
Maaltijdtijden en ritme
Een van de eerste cultuurshocks: de eettijden. Waar in Nederland en België de meeste mensen tussen 17:00 en 18:30 aan tafel zitten, is dat in Spanje ondenkbaar vroeg.
- Lunch wordt vaak pas tussen 14:00 en 15:30 genuttigd en is de belangrijkste maaltijd van de dag.
- Diner begint zelden voor 21:00 en kan tot laat in de avond doorgaan, zeker in de zomermaanden.
- Tussendoor zijn er vaak kleine maaltijden: een desayuno (ontbijt), almuerzo (tussendoortje rond 11:00) en merienda (lichte snack rond 17:00).
Voor expats betekent dit aanpassen: niet alleen in persoonlijke eetritmes, maar ook bij het plannen van afspraken, want rond lunchtijd is het land – letterlijk – stil. Veel winkels sluiten tussen 14:00 en 17:00 vanwege de siësta, al zie je dit in toeristische gebieden en grotere steden wel minder vaak.
Sociaal tafelen
In Spanje is eten een sociaal ritueel. Het gaat niet alleen om voeding, maar om verbinding. Eten doe je samen, uitgebreid en zonder haast. In restaurants kun je vaak uren blijven zitten zonder dat iemand je wegkijkt of direct met de rekening komt – in tegenstelling tot Nederland, waar efficiëntie meestal voorop staat.
Dit heeft ook gevolgen voor sociale contacten: je leert Spanjaarden vaak beter kennen aan tafel dan in een formele setting. Voor integratie is meedoen aan gezamenlijke maaltijden en lokale festiviteiten dan ook essentieel.
Alcoholgebruik en ontspanning
Wijn of bier bij de lunch? Heel normaal. Een café solo of carajillo (koffie met sterke drank) om de maaltijd af te sluiten? Ook. Alcohol heeft in Spanje een andere culturele positie dan in Nederland of België. Het is vaak geïntegreerd in het dagelijks leven en minder beladen.
Er wordt doorgaans met mate gedronken, maar wel regelmatig. Excessief dronkenschap wordt sociaal niet geaccepteerd. Voor nieuwkomers is het goed om dat onderscheid te herkennen: het gaat om genieten, niet om overdaad.
📌 Wat kun je praktisch doen?
• Pas je dagindeling aan op het Spaanse eetritme – het voorkomt frustraties.
• Wees niet verbaasd als iemand pas om 21:30 wil afspreken voor het diner.
• Gebruik sociale eetmomenten als kans om je netwerk te vergroten en je taal te oefenen.
• Wees je bewust van de subtiele etiquette – zoals het belang van beleefd bedanken, samen proosten, of het delen van gerechten aan tafel.
Werkcultuur en zakendoen in Spanje: traag, relationeel en hiërarchisch
Voor wie niet alleen naar de Costa Blanca verhuist om te genieten van het leven, maar ook om een bedrijf te starten of werk te zoeken, zijn de culturele verschillen op de werkvloer cruciaal. De manier waarop zaken worden gedaan in Spanje verschilt op veel vlakken van wat Nederlanders en Belgen gewend zijn.
Tijdsbeleving en efficiëntie
In Nederland en België heerst een cultuur van afspraken nakomen, stiptheid en efficiëntie. Deadlines zijn heilig en een vergadering van een uur moet het liefst in 45 minuten kunnen. In Spanje werkt dat anders.
Spanjaarden hebben een meer flexibele omgang met tijd. Afspraken kunnen last-minute verplaatst worden, deadlines zijn soms eerder richtlijnen dan harde grenzen, en dingen duren vaak gewoon langer.
Dit betekent niet dat men onprofessioneel is – het is simpelweg een andere werkdynamiek, gebaseerd op vertrouwen en geduld.
💡 Tip voor ondernemers: Plan ruim, bouw marge in, en raak niet gefrustreerd als je contactpersoon pas de derde keer opduikt voor een afspraak.
Hiërarchie en besluitvorming
Waar in Nederland vaak een platte hiërarchie wordt nagestreefd, waarbij werknemers inspraak hebben en leidinggevenden benaderbaar zijn, is de Spaanse werkcultuur meer top-down.
- Beslissingen worden vaak genomen door de baas – en worden zelden openlijk ter discussie gesteld.
- Titels, leeftijd en anciënniteit worden gerespecteerd.
- Je wordt gewaardeerd als je beleefd, loyaal en geduldig bent, eerder dan assertief en kritisch.
Als buitenlandse ondernemer of werknemer is het verstandig om hier respectvol mee om te gaan. Wees diplomatiek in je communicatie en bouw eerst aan je relaties voor je grote voorstellen doet.
Relaties boven regels
In Spanje draait zakendoen veel meer om persoonlijke relaties dan om procedures of contracten. De juiste connecties – el enchufe – kunnen deuren openen die formele wegen gesloten houden.
Netwerken is dus geen luxe, maar noodzaak. Ga naar lokale ondernemersbijeenkomsten, praat met je buren, neem deel aan dorpsfeesten. De sociale laag is de sleutel tot succes in het zakelijke leven.
📌 Praktische tips voor werken en ondernemen aan de Costa Blanca:
• Laat je verwachtingen rond efficiëntie los – focus op vertrouwen opbouwen.
• Neem de tijd voor informele gesprekken vóór je to the point komt.
• Toon respect voor hiërarchie, zelfs als het onwennig voelt.
• Investeer in je netwerk: persoonlijk contact werkt beter dan e-mail of offertes.
• Leer de taal – Spaans spreken opent vele deuren, ook zakelijk.
Feesten, rituelen en het belang van traditie
Waar Nederlanders en Belgen vaak hechten aan structuur, kalmte en privacy, daar is het sociale leven in Spanje – en zeker aan de Costa Blanca – een viering van gemeenschap, traditie en expressie. Het kan even wennen zijn, maar wie zich openstelt voor deze cultuur, ontdekt een compleet nieuwe levensstijl.
Het ritme van het jaar: altijd wat te vieren
In Nederland en België zijn grote feesten vaak beperkt tot officiële feestdagen zoals Kerstmis, Pasen of Koningsdag. Aan de Costa Blanca lijken er het hele jaar door festiviteiten te zijn.
Van Las Fallas in maart tot Semana Santa (de heilige week) in april, en van lokale beschermheiligenfeesten (fiestas patronales) tot grootschalige ferias en feria’s de tapas, het sociale leven wordt bepaald door een eindeloze stroom van evenementen.
Dit betekent:
- Lawaai en vuurwerk – ook midden in de nacht.
- Straatversperringen door optochten.
- Dagen waarop winkels ineens gesloten zijn vanwege een lokale feestdag.
💡 Tip: Houd een lokale feestkalender bij. Veel feestdagen zijn niet landelijk, maar regionaal of zelfs dorpseigen. Dat voorkomt onaangename verrassingen.
Familie en religie spelen een grotere rol
Hoewel Spanje aan het seculariseren is, speelt religie – vooral het katholicisme – nog steeds een culturele hoofdrol, zeker bij feestdagen zoals Semana Santa.
Daarnaast is de rol van de familie veel dominanter. Families eten vaak samen, wonen soms bij elkaar in de buurt en ouders blijven lang betrokken bij het leven van hun kinderen – ook als die al volwassen zijn. Dit zie je ook terug op straat: het is heel normaal dat drie generaties samen op een terrasje zitten.
Als je hierheen verhuist met je gezin, is het dus waardevol om dit sociale netwerk te begrijpen en waar mogelijk mee te doen.
Gemeenschapszin en trots
Spanjaarden zijn over het algemeen trots op hun streek, dorp en gewoonten. Of het nu gaat om een lokale danstraditie of een eeuwenoude parade: men doet actief mee en verwacht van bewoners – óók nieuwkomers – een zekere betrokkenheid.
Denk dus niet dat het “alleen maar voor de Spanjaarden” is. Vaak word je als buitenlander met open armen ontvangen, zolang je respect toont en interesse toont in de cultuur.
📌 Wat kun je doen om je snel thuis te voelen?
• Doe mee aan dorpsfeesten – ook als het je in eerste instantie niks lijkt.
• Leer wat basisinformatie over de lokale beschermheilige of traditie.
• Sta open voor het onverwachte: spontane uitnodigingen zijn normaal.
• Respecteer religieuze symboliek, ook als je zelf niet gelovig bent.
• Laat je kinderen deelnemen aan optochten of schoolactiviteiten – het versnelt integratie.
Omgaan met regels, bureaucratie en het dagelijks leven
Een van de grootste cultuurshocks voor veel Nederlanders en Belgen die zich aan de Costa Blanca vestigen, is de manier waarop regels worden geïnterpreteerd en toegepast. Spanje heeft een reputatie van bureaucratie – en die reputatie is niet helemaal onterecht.
Flexibele interpretatie van regels
Waar in Nederland en België regelgeving vaak streng wordt gehandhaafd en procedures strak worden gevolgd, is er in Spanje een zekere “relaxedheid” in de uitvoering. Dat merk je bijvoorbeeld bij:
- Vergunningen die lang op zich laten wachten, of waarbij de regels per gemeente verschillen.
- Verkeersregels die als “richtlijn” worden beschouwd – zeker op het platteland.
- Winkeltijden die op papier iets anders zeggen dan in de praktijk.
- Lokale instanties die tegenstrijdige informatie geven.
📝 Voorbeeld: Je vraagt je NIE-nummer aan in Torrevieja en hoort van anderen dat het in Alicante anders werkt. Of: je hebt een afspraak bij het gemeentehuis, maar moet alsnog terugkomen met extra documenten waar niemand je over vertelde.
💡 Tip: Geduld en beleefdheid zijn cruciaal. Het helpt enorm om Spaans te spreken of iemand mee te nemen die dat doet. Vaak is het ook zo dat persoonlijke relaties (el contacto personal) belangrijker zijn dan de procedure zelf.
Mañana-cultuur versus afspraak-is-afspraak
Een bekend cliché – dat deels waar is – is de zogenaamde mañana-mañana-cultuur. Deadlines worden zelden strak gehanteerd, en men gaat er vanuit dat je tijd hebt en neemt. Dat kan frustrerend zijn als je gewend bent aan punctuele afspraken.
Toch zit hier ook een les in: aan de Costa Blanca draait het leven niet om efficiëntie, maar om relaties, rust en ruimte voor het moment. Soms moet je leren loslaten dat alles ‘op tijd’ gaat – en ontdekken dat dingen uiteindelijk toch wel goedkomen.
🌞 Perspectief: Velen die hier wonen zeggen: “In het begin werd ik gek van de traagheid… Nu wil ik nooit meer terug naar die Nederlandse stress.”
Dagelijkse zaken zoals boodschappen en administratie
Ook in kleine, alledaagse dingen zijn er verschillen:
- Supermarkten sluiten vaak tussen de middag – of op zondag helemaal.
- Je hebt soms nog contant geld nodig (voor markten of kleine ondernemers).
- De siësta is écht een ding: veel winkels sluiten tussen 14:00 en 17:00.
- Inschrijving bij instanties, het openen van een bankrekening of het aanvragen van nutsvoorzieningen kan verrassend complex zijn.
📌 Praktische tips voor het dagelijks leven aan de Costa Blanca:
✔ Download apps van Spaanse banken en overheidsdiensten (zoals Cl@ve).
✔ Vraag bij elke stap expliciet naar de volgende stap – dat voorkomt verrassingen.
✔ Plan belangrijke afspraken vroeg op de dag – dan zijn ambtenaren het meest scherp.
✔ Leer basistermen Spaans – ook als je verwacht dat men Engels spreekt.
Conclusie
Wonen aan de Costa Blanca biedt een heerlijk klimaat, een ontspannen levensstijl en een gastvrije omgeving. Maar wie serieus overweegt om hierheen te verhuizen, te overwinteren of een bedrijf te starten, doet er goed aan zich te verdiepen in de cultuurverschillen tussen Nederland/België en Spanje.
Van het belang van persoonlijke relaties en het losser omgaan met tijd, tot de traagheid van bureaucratische processen – het zijn allemaal aspecten die je dagelijkse leven kunnen beïnvloeden. Wie zich hierop voorbereidt, kan veel frustratie voorkomen en zich sneller aanpassen aan de Spaanse manier van leven.
De sleutel? Openheid, geduld en de bereidheid om je aan te passen. Want hoewel het leven hier anders is, is het voor velen juist dát verschil dat het leven aan de Costa Blanca zo waardevol maakt.
Nooit Meer Belangrijke Informatie Missen?!
Blijf op de hoogte van alles rondom wonen aan de Costa Blanca! 🌞
Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief en ontvang direct een melding bij elke nieuwe blogpost. 📩
Als abonnee krijg je ook exclusieve, diepgaande informatie die niet op de website wordt gepubliceerd.
✔ Altijd als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen
✔ Unieke inzichten en tips speciaal voor abonnees
✔ Geen spam, geen advertenties – alleen waardevolle content
